برخی ویژگی‌ها و وظایف اولیا تا پیامبر خاتم – شرحی بر دعای ندبه (2)

احمد علوی تبار – تابستان 1401

 

بخش دوم – برخی ویژگی‌ها و وظایف اولیا از آدم تا پیامبر خاتم

در بخش دوم دعای ندبه برخی ویژگی‌های اولیا با مصادیقی از آدم تا پیامبر خاتم آمده است:

فَبَعْضٌ أَسْكَنْتَهُ جَنَّتَكَ إِلَىٰ أَنْ أَخْرَجْتَهُ مِنْها. وَبَعْضٌ حَمَلْتَهُ فِي فُلْكِكَ، وَنَجَّيْتَهُ وَمَنْ آمَنَ مَعَهُ مِنَ الْهَلَكَةِ بِرَحْمَتِكَ. وَبَعْضٌ اتَّخَذْتَهُ لِنَفْسِكَ خَلِيلاً، وَسَأَلَكَ لِسانَ صِدْقٍ فِي الْآخِرِينَ فَأَجَبْتَهُ، وَجَعَلْتَ ذٰلِكَ عَلِيّاً. (1) وَبَعْضٌ كَلَّمْتَهُ مِنْ شَجَرَةٍ تَكْلِيماً، وَجَعَلْتَ لَهُ مِنْ أَخِيهِ رِدْءاً وَوَزِيراً. وَبَعْضٌ أَوْلَدْتَهُ مِنْ غَيْرِ أَبٍ، وَآتَيْتَهُ الْبَيِّناتِ، وَأَيَّدْتَهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ. وَكُلٌّ شَرَعْتَ لَهُ شَرِيعَةً وَنَهَجْتَ لَهُ مِنْهاجاً، وَتَخَيَّرْتَ لَهُ أَوْصِياءَ مُسْتَحْفِظاً بَعْدَ مُسْتَحْفِظٍ، مِنْ مُدَّةٍ إِلَىٰ مُدَّةٍ، إِقامَةً لِدِينِكَ، وَحُجَّةً عَلَىٰ عِبادِكَ. وَ لِئَلَّا يَزُولَ الْحَقُّ عَنْ مَقَرِّهِ، وَيَغْلِبَ الْباطِلُ عَلَىٰ أَهْلِهِ وَلَا يَقُولَ أَحَدٌ لَوْلا أَرْسَلْتَ إِلَيْنا رَسُولاً مُنْذِراً، وَأَقَمْتَ لَنا عَلَماً هادِياً، فَنَتَّبِعَ آياتِكَ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَذِلَّ وَنَخْزىٰ. إِلَىٰ أَنِ انْتَهَيْتَ بِالْأَمْرِ إِلىٰ حَبِيبِكَ وَنَجِيبِكَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وآلِهِ.

فَكانَ كَمَا انْتَجَبْتَهُ سَيِّدَ مَنْ خَلَقْتَهُ، وَصَفْوَةَ مَنِ اصْطَفَيْتَهُ، وَأَفْضَلَ مَنِ اجْتَبَيْتَهُ، وَأَكْرَمَ مَنِ اعْتَمَدْتَهُ. قَدَّمْتَهُ عَلَىٰ أَنْبِيائِكَ. وَبَعَثْتَهُ إِلَى الثَّقَلَيْنِ مِنْ عِبادِكَ. وَأَوْطَأْتَهُ مَشارِقَكَ وَمَغارِبَكَ. وَسَخَّرْتَ لَهُ الْبُراقَ، وَعَرَجْتَ بِرُوحِهِ (بِهِ) إِلَىٰ سَمائِكَ. وَأَوْدَعْتَهُ عِلْمَ مَا كانَ وَمَا يَكُونُ إِلَىٰ انْقِضاءِ خَلْقِكَ. ثُمَّ نَصَرْتَهُ بِالرُّعْبِ، وَحَفَفْتَهُ بِجَبْرَئِيلَ وَمِيكائِيلَ وَالْمُسَوِّمِينَ مِنْ مَلائِكَتِكَ، وَوَعَدْتَهُ أَنْ تُظْهِرَ دِينَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ. وَذٰلِكَ بَعْدَ أَنْ بَوَّأْتَهُ مُبَوَّأَ صِدْقٍ مِنْ أَهْلِهِ.

وَجَعَلْتَ لَهُ وَلَهُمْ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنّٰاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبٰارَكاً وَ هُدىً لِلْعٰالَمِينَ فِيهِ آيٰاتٌ بَيِّنٰاتٌ مَقٰامُ إِبْرٰاهِيمَ وَ مَنْ دَخَلَهُ كٰانَ آمِناً (2). وَقُلْتَ: ”إِنَّمٰا يُرِيدُ اللّٰهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً“(3). ثُمَّ جَعَلْتَ أَجْرَ مُحَمَّدٍ صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَآلِهِ مَوَدَّتَهُمْ فِي كِتابِكَ، فَقُلْتَ: ”قُلْ لاٰ أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبىٰ“(4). وَقُلْتَ: ”مٰا سَأَلْتُكُمْ مِنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَكُمْ“(5). وَقُلْتَ: ”مٰا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلاّٰ مَنْ شٰاءَ أَنْ يَتَّخِذَ إِلىٰ رَبِّهِ سَبِيلاً“(6). فَكانُوا هُمُ السَّبِيلَ إِلَيْكَ، وَالْمَسْلَكَ إِلَىٰ رِضْوانِكَ.

 

ترجمه بخش دوم دعای ندبه

1- برخی ویژگی‌ها و وظایف اولیا از آدم تا پیامبر خاتم

پروردگارا برخی از اولیا [همچون حضرت آدم علیه‌السلام] را در بهشت جای دادی تا آن‌که [برای آزمون‌های رشد معنوی] از آنجا بیرون آوردی.

در مورد برخی اولیا [همچون حضرت نوح علیه‌السلام] نشان دادی که چگونه ایشان را در کشتی [حمایت و هدایت] خود حمل می‌کنی. و ایشان و هر‌که همراه ایشان ایمان آورده است را به رحمتت از هلاکت نجات می‌دهی.

برخی اولیا [همچون حضرت ابراهیم علیه‌السلام] را برای خود دوست بسیار نزدیک گرفتی (به مقام خُلّت رساندی). و درخواست ایشان برای حفظ دستاوردهای معرفتی راستین خویش در نسل‌های بعدی اولیا را اجابت کردی و آن را تعالی بخشیدی. (1)

با برخی اولیا [همچون حضرت موسی علیه‌السلام] از میان درخت سخن گفتی، سخن‌گفتنی ویژه. و با ایشان برادری برای یاوری و معاونت قرار دادی.

برخی اولیا [همچون حضرت عیسی علیه‌السلام] را بدون پدر به دنیا آوردی و به‌ ایشان دلایل روشن عنایت فرمودی و ایشان را با روح‌ القدس حمایت‌کردی.

برای همه اولیا شریعت مقرّر فرمودی و طریقه‌ای روشن قرار دادی و جانشینانی برگزیدی. که یکی پس از دیگری در مدت‌های معین نگهبان و به‌پا دارنده دین تو و حجّتی بر بندگانت باشند. تا با حضور آنان دین حق از قرارگاه (مسیر) خود منحرف نشود و باطل بر اهل حق پیروز نگردد. و کسی نگوید خدایا چه می‌شد اگر برای ما پیامبری بیم‌دهنده می‌فرستادی. و پرچم هدایت (راهنما و راهبری) برای ما برپا می‌کردی تا از آیاتت پیروی می‌کردیم، پیش از آن‌که خوار و رسوا شویم. تا این‌که مقام رسالت و هدایت را به محبوب و برگزیده‌ات حضرت محمد (ص) رساندی.

 

2- برخی ویژگی‌های پیامبر خاتم

[پروردگارا، پیامبر خاتم] همان‌گونه که برگزیدی، سرور مخلوقاتت و ممتاز‌ترین و برترین برگزیدگانت و گرامی‌ترین معتمدانت بود. [نور والای] ایشان را بر پیامبرانت مقدم داشتی. ایشان را بر تمام بندگانت از جنّ و انس مبعوث کردی. مشرق‌ها و مغرب‌های جهان‌ها را [در فضای باطنی] زیر فرمان ایشان نهادی و بُراق را در خدمت ایشان قرار دادی و با آن ایشان را به آسمانت بالا‌بردی. و دانش آنچه بوده و خواهد بود را به ایشان سپردی.

سپس ایشان را با هراس‌افکندن در دل دشمن یاری دادی و با جبرائیل و میکائیل و دیگر فرشتگان برجسته‌ات دربرگرفتی. و به ایشان وعده دادی که دین مبین‌اش را بر همه دین‌های [ناخالص و ناروشن] پیروز گردانی هرچند برای دل‌باختگان به دنیا خوشایند نباشد. و این پیروزی پس از آن بود که ایشان را در جایگاه راستی محض اهل بیت قرار دادی.

 

3- اهل بیت (ع)، اهل خانه مقدس دل، اهل باطن مسجد الحرام و کعبه

پروردگارا برای حضرت محمد (ص) و اهل بیت [حقیقی و باطنی] ایشان، [ارزش معنوی] نخستین خانه‌ای را که برای عبادت مردم بنا شد و در مکه است قرار دادی. این خانه‌ای پُربرکت و وسیله هدایت برای جهانیان است. در این خانه نشانه‌های روشنی است، از جمله مقام ابراهیم. هرکه به [باطن] این خانه [ساحت مقدس دل] وارد شود، همواره در امان خواهد بود. (7)

و درباره اهل بیت [حقیقی و باطنی] فرمودی: جز این نیست که خدا اراده فرموده، پلیدی را از شما اهل بیت بزداید و [دل‌های] شما را به عالی‌ترین درجه خلوص تطهیر کند. (3)

سپس پاداش حضرت محمد (ص) را در قرآنت محبت و دوستی اهل ‌بیت ایشان قرار دادی. فرمودی: بگو من از شما برای رسالت پاداشی جز مودّت نزدیکانم نمی‌خواهم (4). و فرمودی: آنچه به عنوان پاداش از شما خواستم، به سود شماست (5). و فرمودی: من از شما برای رسالت پاداشی نمی‌خواهم، جز این‌که راهی به سوی پروردگار خویش در پیش گیرید (6). [براستی] اهل بیت راه [رشد معنوی] به سوی تو و طریق نیل به بالاترین خشنودی‌ات بوده‌اند.

 

آفرینش دل بر پایه پنج نور مقدس

خداوند متعال بنیان آفرینش دل‌های آدمیان را بر پنج نور نخستین مقدس محمد (ص)، علی (ع)، فاطمه (س)، حسن (ع) و حسین (ع) نهاد. اما ظهور این پنج نور مقدس در دنیا را در دوره ظهور دین کامل خود مقرر فرمود.

 

اولین پیامبر

پیش از ظهور اولین پیامبر، حضرت آدم (ع)، در میان زمینیان هیچ درکی درباره امکان رشد معنوی و تقرب به شعور الهی و آدم‌شدن حقیقی وجود نداشت. در حقیقت، آفرینش آدم حقیقی، به معنی فعلیت‌یافتن قابلیت‌های الهی انسان، از زمان ظهور اولین پیامبر بر روی زمین آغاز شده است. ”اولاد آدم“ نیز آن دسته از انسان‌ها بوده‌اند که پیامبری آدم و پیروی از دین خدا را حداقل در مراحل آغازین راه تحول معنوی پذیرفته بودند.

از آیات قرآن کریم و بیانات اولیای خدا می‌توان دریافت که خداوند آدم را در سه وضعیت وجودی مطرح کرده است:

1- آدم به عنوان نمادی از انسان با قابلیت‌های الهی و تحت تأثیر نفس دنیوی در عالم دنیا. نفس دنیوی، در نظام ارزشی دل‌های نه چندان هشیار اختلال ایجاد می‌کند و این دل‌ها را از رهپویی راه خدا بازمی‌دارد. اما خداوند برای آنان‌‌که بر حفظ برخی ارزش‌های الهی در دل خویش استقامت می‌ورزند، توفیق توبه و قرارگرفتن در مسیر رهپویی و رشد معنوی را عنایت می‌فرماید.

2- آدم به عنوان نمادی از رهپوی راه خدا که افت و خیزهایی در مسیر رهپویی معنوی دارد. پیروزی بر نفس کاذب دنیوی یکباره حاصل نمی‌شود.

3- آدم به عنوان نمادی از ولیّ خدا که مُطاع فرشتگان و جانشین خدا بر روی زمین است. جانشین خدا اداره عالم پایین و هدایت مؤمنان را در فضای باطنی (و در شرایط مقتضی در ظاهر نیز) بر عهده دارد.

در اشاره بخش دوم دعای ندبه به آدم (بدون ذکر نام)، می‌توان وضعیت رهپویان راه خدا و اولیا را در قبض و بسط‌ها و افت و خیزهای روحی در نظر گرفت.

 

آغاز بخش دوم شعر دعای ندبه

در آغاز بخش دوم شعر دعای ندبه چنین آمده است (8):

درک جنّت، عـالی و پایـا به هر رهپـو نشـد
نفسِ دون در کشمکش یکباره بر پهلو نشـد

دل که دریابد به تقوا نور حقّ از وصلِ خویش
شهرِ گِل را تیـره بیند، رو نهد بر اصلِ خویش (9)

خوش‌ادا در ندبه‌اش جوید فرج بر گنجِ دل (10)
غافلان دائـم زیـان بر دل زننـد از رنجِ گِـل (11)

فطـرت از بد‌جنسـی دنیــای ظلمــانی حزیـن
نفسِ دون باشد به خوش‌جنسیّ دل‌ها بد قرین

ربّ رحمان از پشـیمان خوش پذیرد توبه را
یـاد حـق، پیوسـته در ره می‌بَـرد دل‌ندبه را

آدم ار جوید به ”دل‌طورش“ فرج بر ”دل‌سما“
بایدش نیکـو توسل سـوی ”دل‌نور“ از کِســا (12)

هرکه شد مَحرم به دل، مانَد به نزدش در حرم
مسـتِ نامحـرم  نیـابـد ره  ز انکـار و سـتم (13)

 

کشتی نجات باطنی

قابلیت حمایت و هدایت معنوی مؤمنان، از ویژگی‌های نور خداوند و اولیای خداست. کشتی نجات ظاهری، جلوه‌ای از کشتی نجات باطنی خدا و اولیا است. قرآن کریم کشتی حضرت نوح (ع) را نمادی از کشتی نجات باطنی قرار داده است (14). در شعر دعای ندبه چنین آمده است:

یا رب از رحمـت رهـانـدی بنـده‌ات را از بلا
نورِ دل، کشتیّ حق، در بحرِ سفلی شد به پا

هر که بر کشـتیّ حق در باطن ایمـان آورَد
نـوحِ دل‌ها جـانِ او را هم به سـامـان آورَد

 

تقرب بیشتر به خدا با افزایش خلوص دل

افزایش خلوص دل با پرهیز از دنیاپرستی و اهتمام به عملکرد رحمانی خالصانه، از شاخص‌های اصلی دین راستین خدا و شیوه تقرب‌جویی اولیا است. خداوند، شیوه بندگی خالصانه حق و تقرب‌جویی حضرت ابراهیم (ع) را در مداومت بر حفظ قبله دل به‌سوی حق و اهتمام به عملکرد رحمانی ستوده‌است. (15)

از دیگر ویژگی‌های اولیا، تعالی‌بخشیدن به دستاوردهای معرفتی خود در نسل‌های بعدی از طریق پرورش جانشینان شایسته است. درخواست سهیم‌شدن کلان در دستاوردهای معرفتی نو به نو هستی عالی الهی، در مناجات حضرت ابراهیم (ع) آمده است. (16)

خوش بسازی عبدِ نیکو بهر خود همچون خلیل
بر نویـن هســتیّ اعلی هم شـوی او را دلیـل

 

دریافت و درک پیام‌های خداوند

دریافت و درک پیام‌های خداوند، مقدمه مَحرم‌شدن بیشتر به ساحت قدس پروردگار است. این قابلیت الهی دل، پیش از مرحله عالی رهپویی معنوی (یگانگی باطنی)، تنها در سطح ارتباط از طریق واسطه‌ها و در حجاب معینی فعلیت می‌یابد (17). خداوند، به امکان دریافت پیام‌های الهی از طریق موجودات دنیایی در شرح سیر رهپویی معنوی حضرت موسی (ع) اشاره فرموده است. البته درختی که خداوند از میان آن سخن می‌گوید، می‌تواند نمادی از ولیّ مقرب‌تر (شمس الشموس) باشد.

از ”مقـرّب حـق‌ولـی“، با مَحـرمت گـویی سخن
طیّب است او چون شجر پُربهره، بنیادش حَسن

خداوند در شرح سیر رهپویی معنوی حضرت موسی (ع) به ویژگی دیگر اولیا، بهره‌مندی خورشید معنوی از معاونت ماه معنوی، نیز اشاره فرموده است. (18)

هم به ”موسی‌دل“ ببخشی شَه‌خصالی مِهروَش
هم ز دلپـویـان بـه پـا داری وزیــر و یـاورش

 

آفرینش شخصیت حقیقی الهی انسان

نطفه نورانی اولیا (شخصیت‌های حقیقی الهی) از جانب خداوند سبحان است و با روح القدس حمایت می‌شود. این نطفه نورانی می‌تواند در ارتباط زوجیت معنوی (شفع) توسط ولیّ خدا (خورشید حقیقی) در دل در حال تطهیر هر رهپوی معنوی راستین راه خدا (زن یا مرد ظاهری) منعقد شود. در زوجیت معنوی هیچ تماس ظاهری وجود ندارد و نطفه نورانی انسان حقیقی نه در رحم ظاهری بلکه در دل (قلب معنوی) منعقد می‌شود. خداوند فرزند ندارد اما می‌تواند در فضای باطنی، مخلوق با ویژگی‌های خود را بیافریند.

خداوند، فرایند آفرینش انسان حقیقی (شخصیت الهی دل) را هم با ازدواج ظاهری اولیا (از جمله حضرت ابراهیم ع) مثال زده است و هم با انعقاد نطفه حضرت عیسی (ع) بدون پدر. مثلاً حضرت اسماعیل (ع)، ظهوری از آفرینش انسان حقیقی در دل حضرت هاجر (س) بوده است. چنان‌که حضرت عیسی (ع) ظهوری از شخصیت الهی دل حضرت مریم (س) است.

چون به رحمت خوش نظر بر عبد رهپویت کنی
او به دل حامل شـود نـوری که از روحت کنی

پـروری عیسـی دَمی، روشـن‌دلایـل یـاورش
روحِ قدسـت حـامی و دل‌رهنمـایی در بَرش

 

اولیا، نگهبان و به پا دارنده دین خدا و حجت خدا بر بندگان

خداوند، برترین اولیا در هر عصر را پرورش‌دهنده جانشینان شایسته خود قرار می‌دهد. آنان نگهبان و به‌پا دارنده دین خدا و حجّت خدا بر بندگان‌اند. آنان هم دلیل حقانیت وعده حیات متعالی خداوند و هم راهبر به سوی آنند. اگرچه در دنیا همواره برداشت‌های تقلیل‌یافته و انحرافی از دین خدا رواج دارد، اما خداوند دین راستین خود را در دل‌های اولیا حفظ می‌کند. آنان بر دل‌های مردمان اِشراف دارند و برای خوش‌پاسخان، راهنمای مناسب قرار می‌دهند. با وجود این راهنمایان الهی حقیقی در هر عصر، و برخورداری هر رهجوی راه خدا از انرژی حیاتی الهی و اطعام و اکرام معنوی آنان در هر نقطه از جهان، کسی نمی‌تواند بگوید خدایا چه می‌شد اگر برای ما راهنما و هدایت‌کننده‌ای قرار می‌دادی تا از او پیروی می‌کردیم، پیش از آن‌که خوار و رسوا شویم.

با چنین دل‌ها کنی خوش دین و آئینت به پـا
دیـنِ ظـاهــر بی‌بـر اسـت و دیـنِ باطـن پُر‌نـوا

هر زمان خوش می‌نهی در دینِ باطن جانشین
حافظـان بر دیـنِ حـقّ و حجّتی هم بر زمیـن

جملـه در‌گِل‌ماندگـان، اکـرامِ حُجّت را چشـند
کِی سـزد بر باطـل و خـواریّ و گمراهی رونـد

 

پیامبر خاتم

با محمّد (ص) دینِ حـق کامل نمودیّ از کَـرم
پس حبیبت سَـروری شـد بر رسـولان و حـرم

عرضه شد دینش بر انسان‌ها و جن با حق‌کلام
تحت فرمانش بُوَد هم اهـلِ دل، هم گِـل‌مرام (19)

مَرکبش شد خوش‌بُراقی چابک از دل‌یـاورش
پر کِشـد در ”دل‌سـما“ بر عـرشِ اعلی‌داورش

علمِ بی‌پایـان حق بر خوشـدلی چون او سزد
او که در دل‌رهـروی، افسـونِ گِـل بر دل نـزد

یـاری‌اش کـردی مـداوم بـا ملائـک در بَـرش
رعب حق در جان هر غافل که باشد دشمنش

از دنی، بس مدعی، هر یک به ظاهر در رهت
دین احمـد چیـره گرداندی به دل بر وعده‌ات

نورِ حقّ از یاری‌ات در مُلکِ دل خوش پاگرفت
اهل دل در خوش‌سرا هستیّ حق مأوا گرفت

مکّه در باطن، مبارک منزلی بر خوشدل است
خوش هُدا بر عالمین و ایمن از شرّ گِل است

دلسرایی را که ابراهیمِ خوش‌سیرت بساخت
مَحرمِ دل هم به گِل، تصویر آن را برشناخت

هر که از تقـوای حق، دل برکِشـد بر حق‌مقـام
خوش به پا دلخانه را سازد به ”حق‌وارث“ تمام (20)

خانـه‌ی دل را بسی روشـن‌دلایـل در بر است
اهل آن را هم فـزون تطهیرِ دل بر یـاور است

دل که بر احمد ز جان اقبال و خوش‌عهدی کند
اجـرِ اخلاصش، وفـا باشــد کـه بـر مهــدی کنـد

هر زمان مهدیّ دل، خوش‌جانشین بر هادی است
او مقـرّب‌تـر  بـه حـق،  دل را ازو آبـادی اسـت

او به حـق ره دارد و او سـوی رضـوان می‌بَـرد
از مـودّت با ولی، دل ره بـه جـانـان می‌بَـرد

 

منابع و توضیحات

1- واژه عَلیّا در جمله ”… وَجَعَلْتَ ذٰلِكَ عَلِيّاً“ ایهام ادبی دارد. این واژه هم در معنای تعالی‌بخشیدن به‌ کار رفته است و هم اشاره به تقویت معنوی با نور علی (ع) دارد.

2- اشاره به آیات 96 و 97 سوره مبارکه آل‌عمران.

3- احزاب 33.

4- شوری 23.

5- سبأ 47.

6- فرقان 57.

7- امام باقر (ع) فرمودند باطن خانه امن الهی، ما اهل بیت هستیم.

8- کتاب ”سرود دو میراث گرانبهای پیامبر خِرد و عشق“، ص 104.

9- منظور از شهر گِل، عالَم مادی و محدوده‌ی حیات و هشیاری دنیوی است. تیره دیدن عالَم پایین نه به معنی ضعف در بصیرت، بلکه بدین معنی است که نور حقیقی دل، سطح شعور دنیایی را در تاریکی جهل ارزیابی می‌کند.

10- خوش‌ادا کسی است که حق خدا و مردم را با اهتمام به تقوا و عملکرد رحمانی، نسبتاً زیبا ادا می‌کند. خوش‌ادا به هشدارها و هدایت‌های الهی پاسخ‌های نسبتاً خوب می‌دهد. او به مهار نفس کاذب دنیوی، اصلاح نظام ارزشی و قبله دل، و برپایی شخصیت الهی خویش در فضای باطنی اهتمام می‌ورزد.

11- منظور از رنج گِل، رنج و خسارتی است که در اثر فزون‌خواهی و توسعه‌طلبی دنیوی (تکاثر) به دل تحمیل می‌شود. تکاثر شامل پوسته‌خواری بی‌عمل و بی‌مغز علوم دینی هم می‌شود. تکاثر، قابلیت‌های الهی دل را می‌سوزاند و مانع عملکرد رحمانی و فراتر رفتن دل از سطح حیات و هشیاری دنیوی می‌شود.

12- دل‌طور یا طورِ دل، به معنی بالاترین و پایدارترین قابلیت‌های فعلیت‌یافته‌ی دل رهپوی راه خدا در مرحله پیش از گشایش پایدار راه آسمان دل است. کوه طور، بهترین محل مناجات حضرت موسی (ع)، جلوه‌ای از طور باطنی دل بوده است.

منظور از کِسا، پنج نور قدسی مورد اشاره در حدیث شریف کِسا است.

13- هرکه شد مَحرم دل در حرم یار بماند  *  وان‌که این‌کار ندانست در انکار بماند (حافظ)

14- نگاه کنید به بخش ”کشتی امن باطنی …“ در ”پرسش و پاسخ درباره عدالت الهی و امام زمان (عج)“.

15- نساء 125.

16- شعراء 83 و 84.

17- اعراف 143، قصص 30، شوری 51، …

18- طه 29، فرقان 35، …

19- فرمانروایی پیامبر خاتم و اهل بیت طهارت بر جهان در فضای باطنی

پیامبر خاتم و اهل بیت طهارت (محمد و آل محمد ^ص) به اذن خداوند در فضای باطنی بر جهان‌های ظاهر و باطن فرمانروایی دارند. اما فرمانروایی ظاهری مسلمانان ظاهری و فاسد (نظیر خالد بن ولید و آل سعود) بر همه کره زمین هیچ ارزشی ندارد.

گِل‌مرام به معنی مادی‌گرا و دنیاپرست است. مشرق و مغرب جهان باطن به ترتیب جایگاه دل‌های مؤمنان با تقوا و دنیاپرستان است.

20- مقام ابراهیم

مقام ابراهیم، یک مقام معنوی مخصوص خورشید حقیقی یعنی ولیّ خدا و امام مؤمنان است. ولیّ خدا، خانه دل رهپویان راستین راه خدا را به نیکوترین وجه بنا می‌کند و میراث الهی حقیقی پایان‌ناپذیر خود را در اختیار آنان قرار می‌دهد.

 

برخی مطالب مرتبط

بیداری دل و طلب فرج برای پیمودن راه اولیا – شرحی بر دعای ندبه (1)

برخی ویژگی‌های امیر مؤمنان علی (ع) – شرحی بر دعای ندبه (3)

نکاتی درباره برخی حقایق هستی و اهداف زندگی (1)

نگاهی به شاخص‌های اصلی دین راستین خدا … (1)

اسلام راستین – اسلام‌شناسی به زبان ساده (1)

پرسش و پاسخ درباره برخورد محترمانه

پرسش و پاسخ درباره آمرزش گناهان با گریه بر امام حسین (ع)

پیام نوروزی احمد علوی تبار

پرسش و پاسخ درباره عدالت الهی و امام زمان (عج)

پرسش و پاسخ درباره اهمیت نماز

گزیده‌ای از طوبای محبت – بسم الله

نکاتی درباره رهپویی دل و مشی معنوی صحیح (1)

نکاتی درباره نظام‌سازی اجتماعی مبتنی بر ارزش‌های دینی (1)

شرحی بر شعر سوز و ساز رمضان (1)

شرحی بر شعر راز حج – حج دل (1)

خورشید حقیقی – شرحی بر شعر پیامبر خِرد و عشق (1)

چگونه مشکلات زندگی را حل کنیم – شرحی بر شعر با رضا بنشین (1)

نگاهی به دیدگاه روان‌شناختی و روان‌درمانی آنتونی رابینز (1)

مختصری درباره رویداد غدیر خم