گزیده‌ای از طوبای محبت – بسم الله

admin

03 خرداد 1401

10 دقیقه زمان برای مطالعه

4/5 - (6 امتیاز)

شرح حدیث طوبی

1- حقیقت بسم الله

حضرت امیر (ع) فرموده‌اند هر جا بسم الله بگویند و صلوات بفرستند، خداوند مَلکی می‌فرستد که در آن مجلس غیبت نمی‌شود. بسم الله الرّحمن الرّحیم و صَلَّی الله علی محمّد و آل محمّد.

غیبت چند جور است. یک وقت غیبت از برادر ایمانی است. یک وقت هم هست که گوینده از امامش غائب است و حرف می‌زند. این هم غیبت است. (این غیبتِ خواص است. البته باید نسبت به همه‌ی راهنمایان خوش‌بین باشیم، مگر این‌که خداوند نشان دهد که گوینده از امام غائب است. در این صورت نیز غیبت درباره او درست نیست. حساب همه با خداست.)

… [سخن گفتن از] امور اخروی مربوط به پیامبر (ص) و امام (ع) است. کلمات مال آنهاست. ما اهل آن نیستیم. … برای همین است که بسم الله می‌گویند. یعنی آقا شما بفرمائید. بسم الله در هر امری یعنی آقا شما جلو باشید. ندیده‌ای هر وقت بسم الله می‌گویی آن کار خوش عاقبت می‌شود؟ با بسم الله [نفس و عقل دنیوی را مهار و نیست می‌کنی، هویت الهی را به پا می‌داری و] به صاحب عمل می‌گویی بفرمائید، لذا آن کار خوب از آب درمی‌آید. … بسم الله در هر کاری یک خاصیتش این است که شما دیگر نیستی. کمک از خداست و کار تا آخر خوب از آب درمی‌آید. (1)

2- معنای طوبی و یاد معاد

حدیثی هست که چند روز است در میانمان می‌گردد. … ”طوبی لِمَن ذَکَرَ المَعاد و عَمِلَ لِلحِساب و قَنَعَ بِالکَفاف و رضیَ عَنِ الله“. (2)

طوبی، هم کلمه طیب است و هم در روایات آمده است که درختی است در خانه‌ی حضرت زهرا (س) در بهشت، که در خانه‌ی [باطنی] هر مؤمنی یک شاخه از آن هست و مؤمن از آن شاخه هرچه نفسش در بهشت اشتها دارد می‌چیند و می‌خورد.

… شما که محبت در قلبتان هست، هر وقت چیزی می‌خواهید آن را از که می‌خواهید؟ آیا غیر از محبت؟ از آن می‌چینید و می‌خورید. آیا آن شاخه نیست؟ آیا آن شاخه مال حضرت زهرا (س) نیست؟ مال فرزندان پیامبر (ص) نیست؟ کدامتان هستید که شاخه [محبت] در قلبتان ندارید که هر وقت گرفتاری دارید با آن تماس بگیرید؟ … این شاخه را خوب می‌شناسید. آن را بهتر از آن شاخه‌ای می‌شناسید که در بهشت به شما می‌دهند. این شاخه‌ای از محبتِ آن چهارده معصوم پاک، از فرزندان و همسر و پدر حضرت زهرا (س) است. … اسمش شاخه‌ی طوبی است.

[در حدیث می‌فرماید:] خوش به حال کسی که یاد معاد کند. موعد را، وعده‌گاه را، آنجا که خلقت کرد و گفت ” اَلَستُ بِربِّکُم“. (3)

پیامبر (ص) هم وعده‌گاه است. ”مَن کُنتُ مولاهُ فَعَلِيٌّ مولاه“ وعده‌گاه است. (4)

طوبی برای کسی است که یاد معاد کند. نه این‌که اسمش را یاد کند، خودش را یاد کند. این‌که اصول دین پنج تاست منظور نیست. از دل یاد کند. اسم مال زبان است. اسامی را می‌شمری. در حالی که ذکر مربوط به دل است. … خوشا به حال کسی که با دلش معاد را یاد می‌کند، موعد را، موعدی را که خلقت کرد.

[در حدیث طوبی …] چهار چیز است. … این چهار چیز [چهار خط و چهار صندوق] برای همه وقتت [جاهای خلوتت، قیامتت، دنیایت] امانت است. … (5)

3- کار با حساب و قناعت به کفاف

”طوبی لِمَن ذَکَرَ المَعاد و عَمِلَ لِلحِساب و قَنَعَ بِالکَفاف …“ کارهایش با حساب است. خوردنش، راه رفتنش، حرف زدنش، همه اندازه دارد [تا به حساب الهی نزدیک شود]. … دیگر این‌که به کفاف قانع است. کفاف ما خیلی کم است. آمال و آرزوهاست که بشر را بیچاره کرده است. کفاف را روی کاغذ بنویس و ببین در شبانه‌روز چقدر نان و آب می‌خوری، چقدر نفَس می‌کشی و چقدر لباس می‌پوشی. … خوراک و لباس و یک جایی که بخوابد و زیر سقفی باشد که آفتاب و باران نخورد. کفاف انسان اینهاست. … البته آمال و آرزو خیلی چیزها را اضافه کرده است، منتهی ریشه‌ی آن هم درآمد. الان هنر دارد ریشه‌ی شغل بشر را درمی‌آورد. ان‌شاءالله اگر هنرها را [با حساب و به قدر کفاف] مصرف کنند، شغل [دنیوی‌شان] تمام می‌شود. …

فرمودند خوشا به حال کسی که یاد معاد کند. معاد یعنی موعد و وعده‌گاه. بدترین کارها خُلف وعده است. خُلف وعده، یکی این است که به کسی بگویی فردا فلان جا هستم و نروی. یک خُلف وعده هم هست که با خداست، که وقتی ما را خلق کرد با ما وعده گذاشت و فرمود اَلَستُ بِربِّکُم؟ آیا من مربی شما نیستم که خلقتان کردم؟ می‌گویند که ما گفته‌ایم بله. الان هم می‌گوییم بله. آیا اگر در تنگنا قرار بگیرید نمی‌گویید بله؟ آیا بعد از این هم بله، یا فقط گاهی بله؟ او اگر ربّ است همه وقت ربّ است. الان هم که اینجا نشسته‌ام نفَس از آن او، بدن مال او، کلام مال او، و علم و حیات مال اوست.

گفتند ما اسماء و صفات خداییم. گفت آن که عین ذاتش است. همه مال اوست. امامان ما صفات خدایند. اسماء خدایند. اَلَستُ بِربِّکُم؟ ربّشان خداست. یعنی این هنر و این مربا ساخته‌ی خداست. خدا درست کرده است. محمّد و آل محمّد (ص) را خدا ساخته است. خودتان هم این‌جورید. فکر کن. تعقل کن. امامان ما می‌خواهند ما را ببرند با خودشان آشنا کنند. (6)

4- رضایت از خدا

کسی که از خداوند راضی شد دیگر کارش تمام است. آیا او دیگر حسابی دارد؟ بَعدُ الرّضا لاسَخَط. بعد از رضا دیگر آفتی نیست. رضا اگر از یقین بالاتر نباشد کمتر نیست. رضا از آثار و نشانه‌های یقین است. کسی که رضا شد به دریا زد و رفت به رِضْوَانٌ مِّنَ اللَّهِ أَكْبَرُ. (7)

دیدی قرآن چه می‌گوید؟ می‌گوید بهشت این طور و آن طور است. بعد می‌فرماید بهشت را ول کن، رِضْوَانٌ مِّنَ اللَّهِ أَكْبَرُ. آن بهشتی که نامش رضوان است بزرگتر است.

رضوان یعنی رضای خدا از عبد و رضای عبد از خدا. هر دو یکی است. منتهی ناچاراً ما دوبار می‌گوییم. یک بار می‌گوییم عبد از خدا راضی شود، یک بار هم می‌گوییم خدا از عبد راضی شود. در حالی که هر دو یکی است.

از خدا راضی باش! … بنی آدم از همه چیز [موقتاً] راضی می‌شود، تنها از خداست که راضی نمی‌شود! مرتب آخ و اوخ می‌کند. از قضا هر جای دیگری هم که راضی نمی‌شوی، از دست خداست که راضی نمی‌شوی. هر که از خدا رضا شد مثل آبِ روان است. همه او را می‌خورند. همه او را می‌نوشند و لذت می‌برند. …

نگاه کن یک بدن را که وقتی رضا می‌آید در همه‌ی دستگاه ممکنات پخش می‌شود [گسترش می‌یابد]. لذا دیگر چیزی نداری که نگهداری کنی، یعنی لازم نداری. … همین که رضا شد، در آسمان و زمین هیچ گردنه‌ای پیش پای او را نمی‌گیرد. چون رضاست و مافوق رضا هیچ چیز نیست. … قطره‌ای بود که به دریا افتاد و دریا را قبول کرد. قطره که بود از دریا می‌ترسید. بلکه نه! می‌گفت من آبم. یعنی چرا به دریا بروم؟ نمی‌دانست دریا هم آب است. تا فهمید، به دریا افتاد. … ذکر خدا مثل آب است و مؤمن هم تشنه است. ذکر خدا مثل آب نیست، خود حقیقتِ آب‌های عالم است. (8)